41 - કડવું ૨૯ મું - ષટ્શાસ્ત્ર, ષટ્ઉ પશાસ્ત્ર અને ષટ્દસર્શનનું વર્ણન / અખેગીતા (અખો)
રાગ ધન્યાશ્રી
જે ઘટ ઉપનું એવું જ્ઞાનજી, ત્યાં તેહ થયું સર્વ સમાનજી;
$$ ઇશ્વરનું પામ્યું નિદાનજી, ત્યાંથી ટળીયું પ્રક્રુતિનુંભાનજી.
પૂર્વછાયા
પ્રકૃતિ ભાન ટળ્યું ત્યાંથી, યથારથ જેમ તેમ થયું;
હવે કહું દરશણ ખટ જે, અપૂરવ અમથું રહ્યું. ૧
ન્યાય પાતંજલ મીમાંસા, વૈશેષિક સાંખ્ય વેદાંત;
દરશન ઉપદરશન ભેદ દીધા, તે જાણજો તમે સંત. ૨
શૈવ સાંખ્ય મીમાંસક, ચાર્વાક બૌધ્ધ જે જૈન;
એ ઉપદરશન ભેદને જાણો, શરીરસંબંધી ચિહ્ન . ૩
જટિલ મુંડિત માલાધારી,કરે લુચન કેશ;
કો વાલગરડાં શિશ વીંટે, કંઠે લિંગ શિવઉપદેશ. ૪
છ દરશન તે મૂલગાં, ભાઇ શાત્રકેરાં નામ;
તેહનાં થયાં પાખંડ છનું,તે ચાલ્યાં ગામેગામ. ૫
પાખંડનાં બહું ફડસુઆં, અણાતાં તે નાવે છેક;
તે મત ભાખે જુજવા, પણ ચાલ્ય ન મળે એક. ૬
એક એક નિંદે એ માંહોમાંહે, અને પોતાને કહે સાર;
એમ ખટદરશન ખટપટે, પણ ન કરે મૂલવિચાર. ૭
ભણી ભણીને ભેદ પાડે, અક્ષરતણી લે ઓટ;
સિધ્ધાન્ત નાવે સમજમાંહે, બાધી રહ્યા ખટકોટ. ૮
છએ કરે વાદ માંહોમાંહે, તુઆરે સહુને પોષે માય;
સમાય માયા આપે સરખો, હાર્યો કોએ ન જાય. ૯
કહે અખો સહુકો સુણો, મત ન હોયે મહંતને;
નિરદાવે નારાયણ મળશે, જો સેવો હર-ગુરુ-સંતને. ૧૦
૧. નિદાનજી = કારણ
૨. લુચન = ચૂંટવાની ક્રિયા
૩. વાલગરડાં = બકરાના વાળની દોરી
૪. ફડસુઆં = પેઢાં
૫. છેક = પાર
૬. જુજવા = જૂદા જૂદા
૭. સાર = મૂળ-કારણ-નો વિચાર
૮. ઓટ = આધાર
૯. ખટકોટ = છ ગઢ
૧૦. માય = માયા
0 comments
Leave comment